In januari maakte het CBS bekend dat er meer dan een miljoen mensen in Nederland zijn die zich depressief voelen of gevoeld hebben: dit is 8% van de totale bevolking van twaalf jaar en ouder. Tegelijkertijd maakte de stichting Farmaceutische Kerngetallen bekend dat er momenteel 1,15 miljoen mensen zijn die gebruik maken van antidepressiva en dat het aantal jongeren dat dit middel gebruikt de afgelopen jaren enorm is toegenomen. Zo blijkt dat de helft van het aantal eerste voorschriften voor antidepressiva voor jongeren tussen de 18 en 25 jaar te zijn. Daarnaast zijn er momenteel meer dan 15.000 jongeren onder de 21 jaar die gebruik maken van antidepressiva: een toename van wel 40% ten opzichte van 2007. De toename in antidepressivagebruik in deze groep is het meest toegenomen in de leeftijdscategorie van 15 tot 19 jaar. Dit is extra opvallend omdat er bij diezelfde groep geen toename is in het gebruik van andere medicatie en omdat het antidepressivagebruik onder andere leeftijdscategorieën niet tot amper is toegenomen.
Oorzaak toename gebruik antidepressiva
Het is niet helemaal duidelijk waardoor het gebruik van antidepressiva bij jongeren zo snel toeneemt, al zijn er een aantal mogelijke oorzaken. Volgens kinderpsychiater Catrien Reichart en klinisch psycholoog Jan Derksen is de toename vooral te wijten aan de groeiende wachtlijsten bij de jeugd-GGZ, waardoor jongeren vaak enkele weken tot maanden moeten wachten op een therapeut. Een andere veelgehoorde mogelijkheid is de verandering bij Jeugdzorg. Sinds 2015 zijn de gemeenten hiervoor verantwoordelijk, wat volgens deskundigen heeft geleid tot een hogere werkdruk voor hulpverleners. Dit heeft als gevolg dat deze hulpverleners te weinig tijd hebben om adequate zorg te verlenen en hierdoor sneller genoodzaakt zijn om medicijnen voor te schrijven.
Er is overigens niet alleen kritiek op de jeugd-GGZ en de gemeenten, ook zou de stijging voortkomen uit de beleid van huisartsen, die volgens onderzoeksgegevens verantwoordelijk zijn voor de helft van de antidepressivavoorschriften. Zo heeft volgens deskundigen slechts een klein deel van de antidepressivagebruikers last van een ernstige depressie, terwijl antidepressiva alleen bedoeld zijn voor deze groep. Ondanks dit gegeven worden antidepressiva echter nog steeds te pas en te onpas voorgeschreven door huisartsen, met alle gevolgen van dien. Het gebruik van antidepressiva heeft namelijk een verslavende werken en kan leiden tot suïcidaal gedrag, terwijl dit tijdens het voorschrijven van de medicatie vaak niet wordt verteld.
Antidepressiva niet de juiste oplossing
Veel jongeren die last hebben van een depressie zijn niet gebaat bij het gebruik van antidepressiva, omdat deze medicijnen alleen werken bij mensen met ernstige depressie. Sterker nog: het gebruik van antidepressiva door mensen met een lichte depressie leidt in veel gevallen juist tot extra klachten en is dus ten zeerste afgeraden. Bij een lichte depressie, waar slechts sprake is van enkele klachten en de normale dagelijkse bezigheden zonder problemen kunnen worden uitgevoerd, is men vaak meer gebaat bij placebo medicijnen, meer lichaamsbeweging of extra sociale interactie met vrienden of familie. Daarom is het belangrijk dat er in de nabije toekomst gekeken gaat worden naar andere oplossingen, zoals extra professionele begeleiding voor jongeren met een depressie en een betere voorlichting door huisartsen.